دکتر مهرشاد پورسع ید اصفهان ی ط ی مصاحبه ای، به مبتلایان آرتروز زانو توصیه ها یی
نموده اند که در متن زیر می خوانیم.
آقای دکتر، اگر بیماران مبتلا به آرتروز زانو بخواهند ورزش کنند ی ا برا ی دردشان
ورزش درمانی انجام دهند، چه کار باید بکنند؟
مانند هر ورزش د یگر یا هر نسخه ای که برا ی درمان ی ا کاهش درد ب یماران تجو یز
م ی شود، با ید هر فردی به طور مجزا مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد و بر اساس توانایی و آمادگی جسمان ی مانند
استقامت قلب و تنفس، قدرت عضلات، ترک ی ب بدن و انعطاف پذ یری اش برا ی او نسخه ورزش ی نوشته شود . از
همه مهم تر این است که باید معاینه کامل انجام شود و از هر نظر مشکل بیمار مشخص شود.
برای مثال اگر خانم ی 55 ساله، با قد 165 سانت ی متر و وزن 75 کیلوگرم که تا به حال ورزش آنچنانی نم ی کرده و از
نظر قلب و عروق و تنفس و بیماری ها ی د یگر مشکلی ندارد و به آرتروز زانو مبتلا می باشد، مای ل باشد که در کنار
درما نهای معمول، به ورزش درمانی نیز بپردازد، به ایشان چه نسخه ای پیشنهاد م ی کنید؟
بای د وزن ی حداکثر در حدود 68 کیلوگرم داشته ، (BMI) ببینید، ا ین خانم با توجه به قد و وزن و نما ی ه توده بدن
باشد. بنابرا ین حدود هفت ک یلوگرم اضافه وزن دارد . همه م یدانیم که اضافه وزن از علل ابتلا به آرتروز و بیمار ی
های مفاصل است . لذا ابتدا با ید به این خانم توصیه کنیم که با توجه به رژ ی م غذا یی و نوع ورزش، وزن خود را کم
کنند. برای وزن کم کردن با ید به ورز شهایی مانند پیاد هروی یا طنا بزدن یا دویدن آهسته بپردازد و با شدت ی ای ن
کار را انجام دهد که ضربان قلب او به 60 درصد ضربان قلبش برسد. اما چون ایشان به آرتروز مبتلا هستند، بهتر
است از ورزش هایی مانند شنا برا ی کاهش وزن استفاده کنند که اگرچه میزان کاهش وزن شان ممکن است کمتر
از پ یاده روی باشد، اما برا ی مفاصل شان بهتر است. اما با رعایت مواردی و در صورتی که شدت آرتروزشان در حد
متوسط و خف یف باشد، م ی توانند از پ یاده روی نیز بهره ببرند، چون همه مردم ممکن است از امکانات استخر نتوانند
استفاده کنند.
آقای دکتر، گفتید 60 درصد حداکثر ضربان قلب. چه طور آن را حساب کنیم؟
سوال خ یلی خوب ی کرد ید. اول ا ین که حداکثر ضربان قلب را م ی توان از ا ی ن فرمول به دست آورد : سن منها ی
0 ضرب م ی / 220 ، هر عدد ی که به دست آمد به معن ی حداکثر ضربان قلب هر فرد است . سپس ا ی ن عدد را در 6
کنیم که می شود 60 درصد حداکثر ضربان قلب.
برای این خانم، ضربان قلب با ورزشی مانند پیاد هروی باید به عدد 99 یا 100 برسد.
ایشان م ی توانند سرعت پ یاده روی خود را تنظ یم کنند تا ضربان قلبش به این عدد برسد و سپس این سرعت را به
یاد داشته باشند تا در زمان بعدی نیز با همین سرعت به ورزش پیاد هروی بپردازند.
درباره ورزش تقویت عضلات گفتید. برای بیمار مبتلا به آرتروز زانو چه توصیه ورزشی دارید؟
نکته مهم و جالب ی در ا ین موضوع نهفته است و آن هم این است که ما با چند ورزش م ی
توانیم عضلات خود را تقو یت کن یم. یکی از ای ن ورز شها، ورز ش ها ی ایزومتری ک اس ت
که ب یش از همه برا ی مبتلایان به آرتروز مناسب است. برای مثال، ا ی ن خانم م ی توانند
برای کاهش درد و فشار رو ی مفصل، رو ی زم ین بنش ینند و پا ی خود را دراز کنند و به
حالتی قرار گ یرند که به مفصل شان فشار ی وارد نیاید. سپس به حالت در جا عضله جلو ی
ران خود را منقبض کنند و تا 10 شماره به همین حالت نگه دارند.
م ی توانند برا ی مثال، صبح سه بار، ظهر سه بار و شب هم سه بار این کار را انجام دهند . البته در روزها ی ابتدا یی
بهتر است ز یاد به اندام هایشان فشار وارد نیاورند و به تدریج و به صورت هفت های یک بار، شدت ی ا مدت تمر ین را
به مقدار 10 تا 20 درصد افزایش دهند.
ورز شهای ایزومتریک یعنی انقباض عضلات بدون تغییر طول آن و حرکت مفاصل؟
بله، دق یقا هم ین طور است. در حقیقت این نوع ورز شها ضمن تقویت عضلات موجب می شوند به مفاصل فشار ی
وارد ن یاید. تقویت عضلات هم موجب م ی شود وزن اندام های فوقانی به روی مفصل نیفتد بلکه عضلات بار آن ها را
به دوش بکشند.
آیا فقط همین نوع ورزش است یا برای عضلات دیگر هم پیشنهاد م ی کنید؟
در حق یقت، ا ین نوع ورزش برا ی عضله چهار سر ران یا جلوی ران است. برای پشت ران هم می توان عضله پشت
ران را منقبض کرد و به طور مشابه با تعداد و مدت گفته شده عمل کرد.
البته به صورت د یگر هم م ی توان ورزش ایزومتریک را انجام داد، به این صورت که دو سر پارچه بلند ی را به هم
گره زده و یک پا یه صندلی را از آن عبور داده و روی زمین می گذاریم و سپس در حالی که دست خود را به صندل ی
گرفته ایم و آن را ثابت نگه داشته ایم، یک پای خود را از درون این پارچه عبور م ی ده یم و در جهات گوناگون به
آن فشار وارد م ی کنیم.
برای کسانی که می توانند از استخر استفاده کنند، چه توصیه ای دارید؟
در هنگام شنا نیز م ی توانیم در قسمت کم عمق استخر قرار گرفته و به مدت 15 دقیقه در مس یر عرض استخر راه
برویم. این کار موجب م ی شود بدون وارد آمدن فشار بر مفصل زانو ی مبتلا به
آرتروز، عضلات اطراف زانو تقو ی ت شود تا وزن اندام ها ی فوقان ی به زانو وارد
نیاید.
البته با ید آزمون قلب ی و تنفس ی از بیمار گرفته شود تا بر اساس تحمل او، شدت و
مدت راه رفتن در استخر ی ا شنا کردن مشخص شود، چون ممکن است فرد ی
بتواند بدون احساس درد مفاصل در استخر شنا کند، اما استقامت قلب ی و تنفسی
به او اجازه شنا کردن را در این حد ندهد.
دکتر هومن خلیقی
موضوع مطلب : 
