خونریزی
شاید شما با انواع مختلفی از زخمها و خونریزیها برخورد کرده اید. آیا توانسته ایداز آن خونریزی جلوگیری کنید؟ اگر باز هم باچنین زخمهایی مواجه شدید، می توانید آنرا کنترل کنید؟

اگر شدت خونریزی به حدی باشد که فرصت اعلام به اورژانس ونیروهای امدادی وجود نداشته باشد و یا در مکانی دور از این امکانات باشید، چه کسی جز شما می تواند به شخص مجروح کمک کند؟ اگر یکی از نزدیکترین کسانتان مجروح شد و به دلیل نبودن ویا دیر رسیدن امدادگران، خون زیادی از او رفت و منجر به مرگ او شد، آیا خود را به خاطر اینکه نتوانسته اید کمکی به او بکنید، سرزنش نمی کنید؟…

پس بیایید هر چه زودتر کمکهای اولیه در خونریزیها را یاد بگیریم

در این بخش با انواع خونریزی، علل خونرریزی، اثرات خونرریزی در بدن و علائم و نشانه ها ی خونرریزی آشنا شده ودر نهایت کمکهای اولیه درخونرریزیها را یاد می گیرید.

تعریف: خونریزی یعنی خارج شدن خون از درون عروق خونی که در نتیجه ی جراحت و بریدگی اتفاق می افتد.

اثرات خونریزی در بدن

اثرات کلی از دست رفتن خون عبارتند از:
1- از دست رفتن گلبول های قرمز به کاهش اکسیژن رسانی به بافتها منجر می شود.

2- کاهش در حجم خون سبب کاهش فشار خون میشود.

3- سرعت پمپاژ قلب جهت جبران فشار خون کاهش یافته، افزایش می یابد.

4- کاهش در قدرت ضربان قلب.

خونریزی های خفیف و آرام معمولا بی خطر بوده و علائم عمومی ایجاد نمی کنند.

عدم رسیدگی فوری در خونریزی های متوسط( که تا حدود 1 لیتر خون از دست

می رود)، منجر به بروز حالت شوک می شود.

در خونریزی های شدید، امکان بروز مرگ در عرض چند دقیقه نیز وجود دارد.

دستگاه گردش خون :
دستگاه گردش خون از مهمترین سیستمهای بدن میباشد که از سه جزء اصلی زیر تشکیل شده است :

1- قلب 2- رگها 3- خون

وظیفه این دستگاه انتقال مواد غذائی واکسیژن به سلولهای بدن وهمچنین انتقال مواد دفعی ودی اکسید کربن سلولها به اندامهای دفعی می باشد

علائم ونشانه های خونریزی
به صورت واکنشی و برای جبران خون از دست رفته، خون کمتری به قسمتهای کم اهمیت تر مثل پوست، می رسد و به همین دلیل رنگ پریدگی پوست و مخاطها جزو علایم شایع خونریزی است. در مراحل اولیه و یا خونریزی های خفیف به جز رنگ پریدگیهای مختصرپوست و افزایش تعداد ضربانقلب علایمی دیده نمیشود ولی با افزایش شدت خونریزی علایم زیر ظاهر میشود:

1- تشنگی

2- ضعف، بی حالی،بی قراری و پرخاشگری

3-تند شدن ضربان قلب و ضعیف شدن نبضهای محیطی

4-عرق سرد روی پیشانی

5-تنفس سریع و سطح

6-تهوع و استفراغ

7-افت فشار خون

8- خواب آلودگی

9-احساس سبکی سر، سرگیجه و سردی پوست

10-احساس سرما

11- وجود علایم خاص خونریزی در ارتباط با بعضی از قسمت های بدن مثلا خونریزی جمجمه، درون قفسه سینه یا شکم و…

12- مشاهده خروج خون از زخم در موارد خونریزی خارجی

ــ به خاطر کاهش رسیدن خون اکسیژن دار به مغز، فرد دجار خواب آلودگی، گیجی، سیاهی رفتن چشمها و یا اضطراب و بی قراری می شود.

انواع خونریزی:
با توجه به نوع عروق آسیب دیده، خونریزیها به سه دسته تقسیم می شوند:

1) خونریزی سرخرگی: این نوع خونریزی به دلیل سرعت زیاد جریان خون به صورت جهنده و با فشار زیاد است.رنگ خون به دلیل محتوای اکسیژن بالا قرمز روشن است.

این نوع خونریزی به آسانی مهار نمیشود. درموارد قطع عضو به دلیل ضربه ممکن است سرخرگ به طور کامل و شدید منقبض شده و خونریزی قطع گردد.

2 ) خونریزی سیاهگی: سیاهرگها شامل خون تیره بوده و جریان خون در آن آرام است و در نتیجه این نوع خونریزی بدون جهت و فشار بوده و آسانتر از خونریزی سرخرگی مهار میشود. یک خطر جدی خونریزی سیاهرگی، ورود هوا (مکش هوا ) به درون خون و بروز مرگ ناگهانی است. این موضوع خصوصا در مورد خونریزی از سیاهرگهای بزرگ گردنی صادق است. گر چه خون از درون سیاهرگهای آسیب دیده بدون جهش خارج می شود و میتوان با فشار ملایم آنرا مهار کرد، ولی در موارد آسیب به سیاهرگهای بزرگ امکان وقوع خونریزی شدید و غیر قابل مهار وجود دارد.

3 ) خونریزی مویرگی: خون موجود در مویرگ ها مخلوطی از خون سرخرگی و سیاهرگی است. خون معمولا از زخم نشت می کند و مقدار خون از دست رفته نیز کم است. معمولا فشار روی زخم برای مهار خونریزی کفایت می کند و در بسیاری مواقع حتی بدون درمان، روی زخم خودبه خود لخته می بندد و خونریزی مهار میشود. در این نوع خونریزی خطر عفونی شدن زخم بیشتر از خطر از دست رفتن خون مطرح است.

باتوجه به کانون خونریزی، خونریزیها به دو دسته تقسیم می شوند:

1) خونریزی داخلی:در خونریزی داخلی،خون از درون عروق خارج شده، ولی داخل بدن باقی میماند.یعنی خون به درون حفرات بدن مثل شکم، قفسه سینه، جمجمه و … می ریزد. این نوع خونریزی را

با چشم نمی توان دید و تشخیص آن مشکل است.

2) خونریزی خارجی: در خونریزی خارجی، خون از بدن خارج شده و بیرون می ریزد و غالبا نتیجه ی بریدگی، جراحت جنگی و شکستگیهای باز استخوان ها ایجاد می شود.

علل خونریزی ها:
از علل خونریزی خارجی می توان آسیبهای ناشی از تصادفات، ضربه ها، بریدگی با آلات برنده و صدمات جنگی در اثر گلوله و ترکش و… را نام برد.

از علل خونریزی داخلی می توان آسیب و ضربه در اثر تصادفات، ضربه ها، وارد شدن گلوله به درون احشاء ، برخی بیماریهای خاص مثل خونریزی گوارشی و اختلالات انعقادی اکتسابی و ارثی را نام برد.

اهداف کلی در خونریزی ها

1ـ شناسایی وضعیت مصدوم و شدت از دست رفتن خون

2ـ مهار خونریزی

3ـ تمیز نگه داشتن زخم و پوشاندن آن با گاز استریل جهت به حداقل رساندن خونریزی و ممانعت از بروز عفونت

4ـ انتقال مناسب مصدوم به بیمارستان

کمکهای اولیه در خونریزی ها

ــ در ارائه کمکهای اولیه سرعت عمل به خرج دهید اما خونسردی خود را حفظ کنید.

تاخیرممکن است به قیمت از دست رفتن جان مصدوم تمام شود.ــ علایم حیاتی را کنترل کنید

ــ مصدوم را به پشت بخوابانید و پاها را در وضعیت زانوخمیده بالا ببرید.

ـ خونریزی را کنترل کنید ?!?

ــ مصدوم را گرم نگه دارید

ــ مصدوم را در وضعیت استراحت قرار داده و اندام زخمی را بی حرکت کنید

ــ لباس مصدوم را شل کنید

ــ در صورت بروز شوک، پاهای مصدوم را بالا نگه دارید اما در صورت خونریزی سر و گردن نباید سر را نسبت به بقیه بدن پایین تر نگه داشت ، چون سبب خونریزی بیشتر می شود.

ــ در صورتی که خون لخته شده باشد، از کندن و تمیز کردن آن خودداری کنید؛ زیرااین کار سبب خونریزی مجدد میشود.

ــ هرگز اشیائی مانند چاقو، تکه های شیشه و… را از زخم خارج نکنید زیرا امکان تشدید آسیب و خونریزی بیشتر وجود دارد. در این شرایط، از یک دستمال و یا باند حلقه شده به نام تــامپون استفاده کنید. توجه داشته باشید که تامپون باید

کاملا اطراف جسم را بپوشاند طوری که وقتی خواستید روی آن باندپیچی کنید،

به جسم فشار وارد نشود.

ــ مصدوم را به مرکز درمانی انتقال دهید.

روشهای مهار خونریزی

برای این کار میتوانید از چند روش زیر استفاده کنید:

1ـ بالا نگه داشتن عضو آسیب دیده

2ـ فشار مستقیم بر روی محل خونریزی

3ـ فشار بر روی نقاط فشار (منظور از نقاط فشار، نقاطی هستند که شریان یا همان سرخرگ اصلی، از آن عبور کرده است.)

4ـ اگر خونریزی جزئی باشد، خونریزی ممکن است با ریختن آب سرد بر روی آن بند بیاید.

5 ـ استفاده از تورنیکت یا شریان بند در خونریزی های شدید تورنیکت باند عریزی است که استفاده از آن به طور صحیح سرخرگ را بسته و مانع خونریزی میشود. از این وسیله تنها در موارد بسیار ضروری (نظیر قطع سرخرگ بزرگ، قطع عضو و یا عدم مهار خونریزی با روشهای دیگر) استفاده می شود.

کمکهای اولیه در خونریزی خارجی
جهت کنترل خونریزی خارجی باید چهار مورد اساسی زیر به ترتیب وبه سرعت انجام پذیرد :

1- فشار مستقیم

2- بالا نگه داشتن عضو

3- فشار بر نقاط فشار

4- استفاده از تورنیکت یا کیسه هوایی

1- فشار مستقیم :

موثرترین روش در کنترل خونریزی از طریق فشار مستقیم میباشد که به یکی از دو روش زیر انجام میگیرد :

الف- گاز استریل (یا تکه پارچه تمیز) را روی محل خونریزی گذاشته وبا دست روی آن فشار وارد شود تا خونریزی قطع گردد.

ب- قطعه ای گاز استریل را روی محل خونریزی گذاشته وبه وسیله بانداژ محکم آنرا ببندید تا خونریزی کنترل گردد.

2- بالا نگه داشتن عضو دچار خونریزی :

این روش در کنترل خونریزی قسمت هایی از بدن که امکان قراردادن آنها در سطحی بالا تر از سطح بدن وجود دارد مورد استفاده قرارمیگیرد که به علت نیروی جاذبه ،فشار خونریزی کمتر میشود .

توجه : در صورت وجود شکستگی درعضو مربوطه استفاده ازاین روش محدودیت دارد .

3- فشار بر نقاط فشار :

اگر توسط فشار مستقیم و بلند کردن عضو ،خونریزی قابل کنترل نبود از فشار دادن بر نقاط فشار استفاده میشود .

نقاط فشار نقاطی است که شریان های اصلی بدن از نزدیک سطح بدن و روی استخوانها عبور میکند و تعدادی از آنها عبارتند از :

1) در خونریزی های دست 2) در خونریزی های پا

توجه : چنانچه در این محل ها شکستگی استخوانی باشد در استفاده از این روش محدودیت وجود دارد .

4- استفاده از تورنیکت یا کیسه هوائی :

این روش فقط زمانی انجام میشود که کوششهای قبلی جهت کنترل خونریزی موثر واقع نشود ویا در مواقعی که اندامی قطع گردیده و نگرانی درمورد ازبین رفتن بافتهای پائین تر از محل بستن تورنیکت نباشد .

روش بستن تورنیکت :
1- ابتدا گاز یا دستمالی بر روی بازو قرار دهید که علاوه بر نقش حفاظتی باعث افزایش فشار در آن نقطه گردد .

2- به وسیله باند نواری دستمال فوق را ثابت کنید. وسپس اهرمی مثل یک تکه چوب یا لوله یا حتی خودکار را روی آن قرار دهید وباند را بعد از قراردادن آن گره دیگری بزنید.

3- اهرم را به حول مرکز گره تا اندازهای بچرخانید که خونریزی قطع شود در اینحال اهرم را بوسیله گره ثابت کنید .

زمان بستن تورنیکت را در محلی که قابل رویت باشد بنویسید . بعلت اینکه بستن شریان توسط تورنیکت حداکثر هر 15 دقیقه یک بار تورنیکت را به مدت 1 دقیقه رها کرده ومجدداً ببندید.

نکته : 1- اندامی که با تورنیکت بسته شده حتماً باید در معرض دید باشد .

2- حتی در زخمهای ران و بازو تورنیکت حداقل باید 2 اینچ یا5 سانتی متر بالاتر از آن بسته شود.

عده ای از پزشکان استفاده از کیسه هوائی دستگاه فشار خون با فشار حدود 150 میلی متر جیوه را پیشنهاد می کنندکه عملاً اگر امکان پذیر باشد راه ایمنی تری میباشد. در دهه های اخیر استفاده از وسیله ای به نام آتل بادی پیشنهاد شده که کیسه های پلاستیکی با حفره میان خالی هستند ومانند جوراب پوشیده و سپس باد می کنند. این وسیله علاوه بر اینکه میتواند به عنوان یک آتل مصرف شود درموارد خونریزیها نیز به عنوان کمک دهنده در جلوگیری از خونریزی یا در موارد شوک حاصل از خونریزی به عنوان کمک در کاهش جریان خون اندامها مورد استفاده قرار می گیرد.

دربستن تورنیکت باید بسیار دقت کرد . چه بسا افرادی که به دلیل سهل انگاری امدادگران عضو خود را از دست داده اند . به همین دلیل استفاده از تورنیکت و آتل بادی در بسیاری از نقاط جهان معلق مانده است و تنها در موارد خاص مورد استفاده قرار می گیرد .در بستن تورنیکت در قسمتی از اندام مثلاً دست باید توجه کرد برای جلوگیری از آسیب و قطع عضو سالم به اندازه ای تورنیکت را محکم کنیم که نبض احساس شود تا از تخریب عضو جلوگیری شود و حدالمقدور سعی شود از تورنیکت استفاده نشود .

کنترل بوسیله سرما :
در موارد شکستگی، سوختگی وخونریزیهای خفیف میتوان با استفاده از کیسه های حاوی یخ در محل ضایعه، علاوه بر کاهش درد و تورم باعث کاهش خونریزی نیز شد. توجه داشته باشید که استفاده از سرما به تنهائی نمیتواند در کنترل خونریزی موثر باشد وباید همراه با دیگراقدامات انجام گیرد.

توجه : برای جلوگیری ازسرمازدگی مورد نظر، کمپرس سرما را نباید بیش از 20 دقیقه ادامه داد.

با توجه به مطالب فوق در مصدوم دچار خونریزی اقدامات زیر را بترتیب به عمل أورید :

1- محل خونریزی را مشخص کنید.

2- نوع خونریزی را مشخص نمائید.

3- خونریزی را کنترل کنید ( باید از حداقل امکانات حداکثر استفاده بعمل آید ).

4- اگر جهت کنترل تورنیکت بسته اید زمان آن را درجائی که کاملاً در معرض دید باشد مثلاً سینه یا پیشانی بیمار بنویسید .

5- بیمار را جهت پیگیری صدمات وارد شده کنترل کنید.

فراموش نکنید که تمامی این عملیات را در موقعی میتوان انجام داد که ابتدا وضع تنفس وقلب بیمار کنترل شده باشد.

ت- خونریزی داخلی :

تعریف: چنانچه خون پس از خروج از رگ در داخل حفره ای از بدن ریخته ومحل خونریزی مشاهده نشود، خونریزی داخلی گویند. مانند خونریزی در داخل جمجمه، ویا در مجاری گوارشی.

کمکهای اولیه در خونریزیهای داخلی :
در مورد خونریزیهای داخلی مهمترین کار رساندن بیمار به مرکز درمانی است وبهترین اقداماتی که میتوان انجام داد به ترتیب زیر است :

1- کنترل علائم حیاتی

2- کنترل راههای هوائی

3- قرار دادن بیمار در بهترین وضعیت

مثلاً اگر بیمار دچار تهوع واستفراغ های مکرر است اورا به پهلو خوابانده واگر خونریزی داخلی اندامها ( دست وپا )است، اندام را بالا نگه دارید.

4- بیمار اگر دچار شوک است کمکهای اولیه در مورد او انجام شود.

5- در صورت امکان به بیمار اکسیژن داده وبه او هیچ چیز نخورانید.

6- در اولین فرصت ممکن بیمار را به مرکز درمانی انتقال دهید.

نکته1 : در صورت ضربه به سر – استفراغ های مکرر زنگ خطر بزرگی جهت اعلام خونریزی داخل مغزی میباشد که میتواند باعث مرگ مصدوم گردد.همچنین خروج مایع مغزی نخاعی که همانند آبریزش بینی از بینی و مایع شفافی از گوش می باشد از علایم ضربه مغزی می باشد .

در ضربه مغزی :
سر مصدوم را بالاتر از سایر اندام او قرار دهید . از خروج مایع مغزی نخاعی به بیرون جلوگیری نکنید و هر چه سریعتر مصدوم را به مرکز درمانی انتقال دهید .

نکته2 : در صورت ضربه به شکم – دل درد شدید زنگ خطر بزرگی جهت اعلام خونریزی داخل شکم میباشد ودر صورت عدم توجه باعث مرگ مصدوم خواهد شد.

مسمومیتهای تزریقی ( گزش و گاز گرفتگی )شایع ترین و بیشترین نوع مسمومیت تزریقی، گزیدگی توسط حشرات و خزندگان می باشد . که موجب مسمومیتهای خفیف و شدید در افراد می شوند . بخصوص در کشور ما که با وضع جغرافیایی خاص خود و اختلاف جوی دارای جانوران سمی فراوان و گوناگونی است که شناسائی آنها برای پیشگیری و درمان ضروری است . انواع حیوانات مثل عنکبوتها - مارها – کرمها و حشرات مختلف می توانند موجب ترشح سم شوند که در بسیاری موارد چندان خطرناک نیستند . با وجود این در بعضی موارد ممکن است موجب عوارض خاصی شوند .

به دنبال گزش حیواناتی مثل زنبور ، عنکبوت، عقرب ، مار یا برخی از موجودات دریایی بسیار خطرناک و کشنده می باشد. علت مرگ ممکن است اثرات مستقیم ماده سمی بر روی بدن یا بروز حساسیتی شدید (آنافیلاکسی) باشد.

در برخی نیز علت مسمومیت می تواند ورود دارو یا سموم مختلف به بدن توسط اجسام از جمله سر سوزن باشد . ( مثل تزریق داروی اشتباه مقادیر بیش از حد و غیر مجاز دارو ، تزریق زیاد دارو های مخدر و غیره ) مسمومیت تزریقی به علت ورود سم به داخل بافت های بدن یا خون ، از خطرناک ترین انواع مسمومیت است و در بعضی مواد به سرعت باعث مرگ فرد می باشد .

یک امدادگر در برخورد با فردی که مورد گزش حشره یا خزنده ای قرار گرفته است ابتدا باید برآوردی از وضعیت و علائم ایجاد شده در شخص مسموم نموده و میزان شدت و حدت آنرا حدس بزند تا بتواند اقداماتی را که برای مسموم لازم است انجام دهد .

راهنمای کلی جهت اجتناب از بندپایان سمی

1- با عادات و صفات بندپایان سمی آشنا شوید .

2- مزاحم حشرات یا آشیانه آنها نشوید .

3- هنگام اطراق در صحرا , لباسهای مناسب و بسته بپوشید .

4- لباس های رنگی و روشن , حشرات را جلب می کنند .

5- از مصرف خوش بو کننده ها نظیر ادکلون , اَفترشیو و اسپری مو اجتناب نمایید .

6- وقتی در صحرا هستید , از مواد دور کننده حشرات استفاده کنید .

7- تا شناسایی کاملی از حشره پیدا نکردید , هرگز آنرا لمس نکنید .

مسمومیتهای تزریقی
مارگزیدگی :
مارگزیدگی از مواردی است که خیلی باید در مورد آن هوشیارانه و با دقت عمل کرد چرا که هر گونه غفلت ممکن است منجر به عوارض خطرناکی برای فرد مسموم شود . مارها انواع گوناگونی دارند که از این بین تنها تعداد معدودی سمی و خطرناک هستند . به یاد داشته باشید که حتی مارهای سمی نیز تنها برای دفاع از خود یا به قصد شکار از نیش و سم خود استفاده می کنند .

مارهای سمی به گروه بزرگ تقسیم می شوند :

1- خانواده ی مارهای مرجانی شامل مار مرجانی , کبری , ماهبا و غیره

2- خانواده ی افعی ها از جمله افعی , مارزنگی و غیره

نکته : هرگونه مارگزیدگی را باید سمی تلقی کرد مگر خلاف آن ثابت شود .

بنابراین لازم است مصدوم را حتماً و در اسرع وقت به مراکز درمانی منتقل کنیم تا تحت مراقبت های لازم قرار گیرد .

همانطور که میدانید کلیه مارها سمی نبوده ودر واقع به دو دسته سمی و غیر سمی تقسیم می شوند . مارهای سمی خود از نظر میزان سمی بودن یکسان نبوده و با هم فرق دارند . همچنین از نظر شکل ظاهر نیز مارهای سمی و غیر سمی تفاوتهای آشکاری دارند که برخی از آنها در جدول آورده شده اند .

مارهای سمی و غیر سمی تفاوتهایی دارند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1- مردمک چشم مارهای سمی به صورت بیضی ( خطی ) و شبیه مردمک چشم گربه است . ولی مردمک چشم مارهای غیر سمی گرد و مدور است . نکته : مار مرجانی که از خطرناک ترین مارهای سمی است مردمک مدور دارد .

2- سرمارهای سمی مثلثی شکل است و با بدن ما زاویه دارد , ولی سر مارهای غیر سمی به صورت نیمه بیضی است و در واقع بدن مارهای غیر سمی شبیه کرم خاکی است . نکته : سر مارمرجانی مثلثی نبوده ولی این مار از انواع سمی است
3- مارهای سمی برای نیش زدن از دو دندان نیش استفاده می کنند و محل گزش معمولاً با یک یا دو سوراخ ( یا زخم ) مشخص می شود . اما در مارهای غیر سمی دندان ها متعدد هستند و در دو ردیف هلالی قرار می گیرند .

4- حلقه های دْم مارها در انواع سمی منفرد است , ولی در مارهای غیر سمی به صورت یک ردیف دوتایی در کنار هم دیده می شود .

5- در پایین چشم مارهای سمی , یک حفره ی کوچک وجود دارد که درمارهای غیر سمی دیده نمی شود .

مشخصه
مارهای سمی
مارهای غیر سمی

حفره بین چشم و بینی
دارند
ندارند

مردمک چشم
بیضوی شکل
گرد

شکل سر
مثلثی شکل و پوشیده از پولکهای ریز
ــــــــ

طول مار
کوتاهتر
طویل تر

دندان نیش و پیش
بلند
کوتاه

علی رغم وجود این تفاوتها تشخیص گزش سمی از غیر سمی به سرعت و آسانی ممکن نیست و همان طور که گفته شد هر مارگزیدگی را باید خطرناک تلقی کرد , مگر خلاف آن ثابت شود .

علائم و نشانه ها و بررسی بیمار :

مشاهده مار

مشاهده ی سوراخ یا زخم در محل نیش زدگی .

درد در محل گزیدگی , درد و سوزش شدید است .

تورم , با گذشت زمان , تورم به سمت قسمت مرکزی اندام و به طرف تنه ی فرد پیشرفت می کند .

قرمزی پوست و بروز تاول

قرمزی و تورم عروق لنفاوی در عضو گزیده شده و پیشرفت این قرمزی و تورم به سمت قسمت های مرکزی بدن . لبه های این ناحیه بسیار دردناک و نسبت به لمس حساس می باشند .

تهوع , استفراغ , سرگیجه و احساس ضعف

کاهش فشار خون

تب , لرز و تعریق

سوزن سوزن یا کرخت شدن نوک انگشتان و اطراف لب و دهان

خونریزی از بینی , وجود خون در ادرار یا مدفوع

تند شدن تنفس یا تنگی نفس

افزایش نبض

مشکل بینایی
هنگامی که کسی توسط مارسمی مورد گزش قرار می گیرد، علائمی در او ظاهر می شود که بسته به نوع سم و میزان ورود آن به بدن به دو گروه خفیف و شدید تقسیم می شود :

نوع / علائم
خفیف
تورم، تغییر رنگ، درد کم، احساس قلقلک، ضربان سریع، ضعف عمومی ، تهوع، استفراغ، اختلال دید

شدید
تورم سریع و کرختی بدن، درد، مردمک سنجاقی، به خود پیچیدن، هذیان، شوک، تشنج، فلج، عدم وجود نبض

علائم و نشانه های زهرآگین شدن و سرعت تظاهر به آنها به عوامل زیر بستگی دارد :
1- اندازه مار 2- محل , تعداد و عمق گزیدگی 3- مقدار زهر تزریق شده

4- حساسیت فردی نسبت به زهر 5- سن و وزن مصدوم 6- سلامتی عمومی عضو

7- نوع و تعداد میکروارگانیسم موجود در حفره دهانی مار

در بررسی بیمار , ابتدا به دنبال اثرات دو دندان روی پوست مصدوم بگردید . البته ممکن است فقط یکی از دندان ها در پوست فرو رفته باشد .گاه نیز یکی از دندان های مار در حمله به هدف قبلی شکسته است . این نیز ممکن است که مار در مرحله پوست اندازی بوده , وبیشتر از دو دندان داشته باشد .

کمکهای اولیه
در ابتدا پس از ارزیابی محل حادثه و استفاده از لباس و کفش مناسب جهت جلوگیری از مارگزیدگی , مصدوم را از محل حادثه دور کنید . ( البته در صورت عدم وجود خطر , بی حرکت نگه داشتن مصدوم در اولیت قرار دارد ) .

اکثر گزیدگی ها در ناحیه دست و پاها اتفاق می افتد . بنابراین توصیه می شود ( در مورد مارهایی که سم آنها از طریق اختلال در عملکرد دستگاه عصبی عمل می کند , مانند مار کبری و مار مرجانی ) با استفاده از پارچه یا باندی که حدود 4 تا 5 سانتی متر عرض داشته باشد , بالا و پایین محل گزیدگی را ببندید , که البته این کار باید با رعایت اصول انجام شود . باند یا پارچه را طوری ببندید که یک انگشت براحتی از زیر آن عبور کند و مانع مصدود شدن خون سرخرگی نشود .

توجه : در صورتی که محل گزش در نزدیکی مفاصل است , از قرار دادن نوار در دو سمت مفصل خودداری کنید و نوار مورد نظر را فقط در بالای زخم ( سمتی که به تنه مصدوم نزدیک تر است ) ببندید .

انتهای زخمی را پایین تر یا هم سطح قلب قرار دهید . زیور آلات , ساعت یا لباس های تنگ را از اندام گزیده شده خارج کنید .

استفاده از دستگاه پمپ مکنده ی مخصوص در 30 دقیقه اول مارگزیدگی توصیه می شود . در صورتی که پس از 5 تا 10 دقیقه بعد از گزیدگی به بیمار رسیدید , توسط ساکشن کردن می توانید 25-50% زهر را خارج کنید . در صورت در اختیار داشتن محلول آنتی سپتیک یا صابون سطح زخم را با آن شستشو دهید .

در نقطه گزیدگی و درست با همان عمقی که نیش مار فرو رفته است ( معمولاً خیلی سطحی و حدود 4 میلی متر ) یک برش خطی بدهید . هیچ گاه روی ناحیه را برش ضربدری ندهید زیرا این کار ریسک بریده شدن اعصاب و عروق خونی را افزایش می دهد .

زخم باید حدود 20 دقیقه ساکشن شود . در صورتی که نجات دهنده خود زخم بازی در دهان یا اطراف دهان داشته باشد , باید از این کار اجتناب نماید . مایع زخم که توسط ساکشن دهانی خارج می گردد , باید مرتباً دور ریخته شود . با این حال اگر احتملاً بلعیده شد , جای نگرانی نیست , زیرا زهر در معده بی اثر می شود .

در صورت امکان اطلاعات صحیحی در مورد شکل مار به دست آورید . هرگز به بیمار اجازه ندهید که راه برود . مصدوم را سریعاً به مراکز درمانی منتقل کنید .

نکته : استفاده از کمپرس سرد در مار گزیدگی ممنوع است .

نکته : سم بعضی از مارها ( مثل مارکبرا و مار مرجانی ) بر روی سیستم عصبی اثر می گذارد و با فلج کردن عضلات تنفسی باعث خفگی و مرگ فرد می گردد . ارایه ی کمک های اولیه مناسب , به ویژه انجام تنفس مصنوعی ( احیای قلبی – ریوی ) در نجات زندگی این افراد از اهمیت خاصی برخوردار است .

توجه : چون مارگزیدگی در هر کشور و ناحیه با مارهای خاص آن منطقه جغرافیایی اتفاق می افتد , برای اطلاع صحیح از انواع مارهای موجود در منطقه و نحوه ارایه ی کمک های اولیه بهتر است با مسئولین مربوطه مثل مقامات سازمانهای بهداشتی , سازمان دامپزشکی , سازمان مراتع و جنگلبانی و … تماس بگیرید و اطلاعات لازم را از آنها جویا شوید .

توجه داشته باشید که بهترین کمک در این مواقع رساندن مصدوم به مراکز درمانی می باشد .

گزش حشرات :
حشرات در گزش بدن انسان چون معمولاً علائم حادی را ایجاد نمی کنند و فقط موجب قرمزی، خارش، سوزش و تورم محل گزش، به طور جزئی می گردد، لذا اقدامات ما فقط منحصربه درآوردن نیش حشره (اگر در محل گزش مانده باشد) و گذاشتن یک کیسه یخ روی محل گزش محدود می گردد تا از درد و التهاب آن کاسته شود . در صورت شدید بودن علائم فرد را هرچه سریعتر باید به پزشک یا مرکز درمانی مجهز رساند . البته لازم به تذکراست که در مورد حشرات خطرناک مثل رتیل وعقرب باید همچون مارگزیدگی که توضیح آن در پی می آید برخورد کرد .

زنبور گزیدگی
بسیار شایع است ولی معمولاً خطرناک نمی باشد . اما در صورت متعدد بودن تعداد نیش ها یا بروز حساسیت های شدید ( آنا فیلاکسی ) می تواند کشنده باشد . سابقه گزش در افراد حساس یک نکته منفی است و خطر بروز حساسیت های شدید ( آنا فیلاکسی ) را افزایش می دهد . همچنین گزیدگی در ناحیه سر و صورت نیز خطرناک است و می تواند باعث ایجاد تورم در این نواحی و انسداد راه های هوایی گردد .

علایم و نشانه ها - مشاهده ی سوراخ محل نیش و گاهی خود نیش در محل گزش

- وجود درد ، سوزش ، قرمزی یا تورم در محل گزش

- بروز علایم مسمومیت مثل کاهش فشار خون ، کهیر ، …

کمک های اولیه
- ارزیابی صحنه حادثه ، دور کردن یا پرهیز از خطر و درخواست کمک در صورت لزوم

- ارزیابی اولیه مصدوم ، انجام مراحل ABC و دیگر کمک های اولیه ضروری در صورت لزوم

- در صورت وجود نیش در محل گزش آن را به آرامی خارج کنید . برای این کار از موچین ، پنس ، منقاش یا وسایل مشابه استفاده کنید زیرا فشار اعمال شده در حین کار می تواند باعث خروج باقیمانده سم از نیش و ورود آن به بدن بیمار گردد .

- محل گزش را با آب سرد و صابون بشویید .

- زیور آلات ، ساعت ، لباس های تنگ و … از اندام مبتلا خارج کنید .

- کمپرس آب سرد باعث کاهش درد ، تورم و قرمزی محل گزش می گردد .

- گذاشتن خمیر درست شده از جوش شیرین و آب نیز می تواند باعث کاهش درد در محل گزش گردد. در صورت مشاهده علایمی که دلالت بر شدید بودن و اکنش های حساسیتی دارند ، مثل کهیر منتشر بدن ، نفس تنگی ، کاهش فشار خون , خس خس سینه ، کبودی لب ها (سیانوز ) و … باید مصدوم را هرچه سریع تر به نزدیک ترین مرکز درمانی منتقل کنید .

رطیل ها
بعضی از سموم رطیلها مانند سم رطیل بیوه سیاه , روی انتقال عصبی – عضلانی اثر می کنند . در حالیکه برخی دیگر فقط منجر به نکروز نسجی می شوند .

سم رطیل بیوه سیاه , باعث افزایش آزاد شدن استیل کولین در محل تماس عصبی عضلانی می شود . این رطیل به رنگ سیاه زغالی براق با شکم قرمز ( به شکل ساعت شنی ) , به طول 1 تا 5 سانتی متر است .

تظاهرات بالینی شامل درد بی حس کننده و مبهم در اندام گرفتار , سفتی عضلات اندام آسیب دیده , سردرد , سرگیجه , خیزپلک , التهاب ملتحمه , بثورات و خارش جلدی , تهوع و استفراغ , تعریق و جاری شدن بزاق , ضعف و در موارد شدید , افت فشار خون و تغییرات الکتروکاردیوگرام مشابه مسمومیت با دیگوکسین است . جهت درمان و رفع سفتی عضلات , باید از 10 تا 20 میلی متر محلول گلوکونات کلسیم 10 % استفاده نمود .

عقرب گزیدگی
عقرب ها (Scorpion) وابسته به عنکبوتیان هستند . در دنیا گونه های متعددی عقرب وجود دارد که تنها تعدادی محدود برای انسان خطر ناک هستند .عقرب بیشتر در آب هوای گرم و شب ها فعال هستند و به این علت رعایت نکات ایمنی در مورد جلوگیری ار عقرب گزیدگی به خصوص در مناطق گرمسیری و به هنگام تاریکی هوا اهمیت دارد . (مثل پوشیدن جوراب ، شلوار و کفش مناسب ، تکان دادن کفش و لباس قبل از پوشیدن و غیره )

سم یکنوع عقرب به نام سنتروروئید اسکالپچراتوس (Centruroides Sculpturatus) شدیداً کشنده است (عقزب کوچک و زرد رنگ با یک توبرکول کوچک روی پشت , و به طول 2/5 تا 7/5 سانتی متر , که به آن عقرب جرار نیز گفته می شود ) .

نکته : خطرناک ترین عقرب در ایران عقربی است به نام گاردیم که محل زیست آن خوزستان است .

علایم و نشانه ها
پس از چند دقیقه از گزش عقرب که عموماً در اندام ( دست و پا ) اتفاق می افتد علایم زیر مشاهده می شود:

درد , تاول , قرمزی , تورم

با گذشت چند ساعت از گزش ، ممکن است علایم زیر در فرد مشاهده شود :

تند شدن نبض

بالا رفتن فشار خون

سرگیجه ، حالت تهوع و استفراغ

بی اختیاری ادرار و مدفوع

تنگی نفس

تشنج

افزایش ترشح بزاق
عقرب گزیدگی اغلب خطر ناک نیست و تنها باعث بروز علایم و نشانه ها موضعی در محل گزش می گردد. با این وجود باید کمک های اولیه ضروری را برای مصدومین انجام داد و خطر ناک بودن یا نبودن عقرب و شدت مسمومیت را به کادر درمانی و پزشک واگذار کرد .

کمک های اولیه
ارزیابی صحنه حادثه ، دور کردن یا پرهیز از خطر ، در خواست کمک در صورت لزوم

ارزیابی اولیه مصدوم و انجام مراحل ABC و دیگر کمک های اولیه ضروری در صورت لزوم

بی حرکت نگه داشتن مصدوم و ثابت نگه داشتن عضو گزیده شده

کمپرس سرد ( نکته از گذاشتن یخ به صورت مستقیم بر روی اندام خود داری کنید . )

استفاده از دستگاه مکنده مخصوص جهت خارج کردن سم ( در صورت عدم وجود دستگاه مکنده مخصوص , استفاده از ساکشن و یا مکیدن محل گزش توسط دهان می باشد ).

انتقال سریع به مرکز درمانی
در برخی موارد و در صورت شدید بودن مسمومیت در مراکز درمانی از پادزهر سم عقرب برای خنثی سازی سم و درمان فرد استفاده می شود .البته این کار باید با دستور پزشک و تحت نظارت مستقیم او انجام شود .

در مورد بریدن و مکیدن محل زخم با دهان توافق نظر وجود ندارد . بعضی صاحب نظران با این کار مخالف هستند و عده ای استفاده از این روش را مجاز می دانند .

در برخی از کتب بستن بالای محل گزش با هدف تاخیر در جذب سم توصیه شده است . برای این کار باید :
1- از پارچه , باند یا یک وسیله ی مناسب دیگر با عرض حداقل چهار تا پنج سانتی متر استفاده کنید .

2- پارچه , باند یا وسیله مورد نظر را حدود پنج سانتی متر بالاتر از محل گزش ( یعنی قسمتی از اندام که به تنه مصدوم نزدیک تر است ) ببندید .

3- پارچه یا باند باید به حدی محکم بسته شود که تنها باعث کندشدن جریان لنف و خون سیاهرگی در اندام مربوطه گردد . توجه داشته باشید که این کار به هیچ وجه نباید باعث اخلال در جریان خون سرخرگی اندام مبتلا گردد . به این منظور , پارچه یا باند باید به صورتی بسته شود که یک انگشت به راحتی از زیر آن عبور کند و همچنین باعث قطع نبض در نقاط انتهایی اندام مبتلا نگردد.

توجه : در صورت نزدیک بودن مراکز درمانی بهتر است بدون فوت وقت و انجام اقدامات اضافی مصدوم را هر چه سریعتر به مراکز درمانی منتقل کنید .

گزیدگی عقرب در افراد پیر , کودکان , نوزادان و افراد مصدوم خطرناک تر است . همچنین اگر گزش متعدد یا نزدیک سر و صورت یا گردن مصدوم باشد , خطزناک تر از گزش اندام ( دست و پا ) خواهد بود . به یاد داشته باشید که علایم گزیدگی با عقرب ” گاردیم ” در ابتدا بسیار خفیف و ناچیز است و همین مسئله اغلب باعث عدم مراجعه به موقع فرد به مراکز درمانی می گردد . اما مراجعه به مراکز درمانی لازم و ضروری است و تاخیر می تواند منجر به بروز علایم مختلف مسمومیت , از بین رفتن بافت های بدن در محل گزش یا حتی در موارد شدید منجر به مرگ فرد گردد .

مسمومیت ها ی گوارشی
وقتی ماده سمی از راه دهان وارد بدن می شود با توجه به قدرت و نوع سم مصرف شده ، بعد از مدتی شروع به ایجاد علائم و نشانه هایی در شخص می کند که این علائم با توجه به نوع سم ، نسبت سم مصرفی به جثه شخص و طول مدتی که سم خورده شده متغیر است. در محیط ما مواد بسیاری وجود دارند که می توانند موجب مسمومیت از راه گوارشی گردند ، این مواد به پنج دسته قابل تقسیم می باشند و عبارتند از :

الف) مسمومیت غذائی ب) مواد شیمیایی سوزاننده ج) داروها د) مواد نفتی ه ) گیاهان سمی

در هنگام مسمومیت با هر کدام از مواد ، علائم خاص آن ظاهر می شود که ما می توانیم تا حدودی نوع سم رااز روی علائم تشخیص دهیم. لازم به ذکر است که بیشترین موارد مسمومیت گوارشی بوسیله داروهای موجود در خانه و نیز مواد نفتی ایجاد می شود ، به همین علت باید در مورد نگهداری مواد مذکور دقت عمل بیشتری بعمل آورد.

کمکهای اولیه :
اصول کلی این اقدامات بر اساس بازکردن راههای هوایی و برقرارنمودن تنفس ، گردش خون و رقیق کردن سم بدون تلف کردن وقت و رساندن مریض به مرکز پزشکی مجهز می باشد. البته چگونگی انجام این موارد در حالتهای مختلف فرق می کند . بعنوان مثال کمکهای اولیه برای شخصی که هوشیار است و با ما همکاری لازم را دارد با فرد غیر هوشیار فرق می کند و ما نمی توانیم همان اقدامی را که برای فرد هوشیار انجام می دهیم برای فرد غیر هوشیار نیز انجام دهیم . برای اختصار مطلب در اینجا فقط طریقه برخورد با مسموم هوشیار را ذکر می کنیم :

1- از باز بودن مجاری تنفسی ، برقراری تنفس و ضربان قلب اطمینان حاصل کنید .

2- بوسیله وادارکردن مسموم به خوردن مقداری آب یا شیر سم را رقیق کنید .

3- مریض را وادار به استفراغ کنید . البته توجه داشته باشید که این کار را در مواقع مسمومیت با نفت و مواد اسیدی و قلیایی انجام ندهید .

4- وضعیت بیمار باید بگونه ای باشد که از برگشت مواد استفراغ شده به داخل ریه ها جلوگیری کند .

مسمومیتهای تنفسی
گازهای سمی اساساً منواکسید کربن و گازهای جنگی و بخارهای ناشی از مایعات فرار (چون نفت، بنزین، مایعات سبک، سریشهای پلاستیکی، سقز و رنگها) می باشند که سالانه تلفات جانی زیادی دراثر مسمومیت را فراهم سازند بعنوان مثال :

1- منواکسید کربن و دی اکسید کربن ناشی از سوختن ذغال (در کرسی و بخاری) و یا اگزوز ماشینها .

2- گازهای آمونیاک و دی اکسید گوگرد و کلر مورد مصرف در یخ سازیها و تصفیه آب .

3- گازهای بیهوش کننده مثل اتر، کلرفرم، اکسید نیترو و غیره .

که هرکدام از این مواد با توجه به نوع و مقدار مصرف موجب ایجاد علائم خاصی می شوند . سوزش چشم و گلو از مشخصات بارز از این سمها است .

کمکهای اولیه :
کمکهای اولیه که برای این مسمومیتها انجام می گیرد عبارتند از :

1- دور کردن مسموم از منبع سم

2- برقرای و کنترل تنفس

3- شل کردن لباسهای شخص مسموم

4- انتقال به مرکز درمانی

توجه : بدلیل خطر مسمومیت امدادگر، در صحنه آلوده به گازهای سمی حفاظت شخصی در جلوگیری ازمسمومیت تنفسی حائز اهمیت است .

مسمومیتهای تماسی
سمهای جذب شونده از طریق پوست معمولاً موجب تحریک یا آسیب محل جذب می شوند . هرچند دربعضی موارد ممکن است سم با آسیب کم یا بدون آسیب جذب پوست شود اما چنین مواردی نادراست .

برای تعیین نوع سم می توان از خود مسموم کمک گرفت و یا وسایل موجود در اطراف مسموم را جهت یافتن نوع سم بررسی کرد .

در برخورد با چنین مسمومی، فرد رااز منشاء سم دور کرده و محل با استفاده ازآب شستشو داده شود سپس لباس های الوده فرد مصدوم را درآورده و پس از شستشوی دوباره مسموم به مرکز درمانی منتقل گردد .

ساختمان پوست:
جزیی از دستگاه محافظ بدن است که سطح خارجی بدن را پوشانیده و آن را در مقابل عوامل خارجی محافظت می نماید.

ساختمان پوست از سه لایه تشکیل شده است.این لایه ها از سطح به عمق به ترتیب عبارتند از:

رو پوست (اپی درم) ، پوست(درم) ، زیرپوست(آندو درم).

ب- تعریف و درجات سوختگی:

ضایعاتی که در اثر حرارت ،موادشیمیایی ، جریان برق ،مواد رادیو اکتیو در بافت های مختلف ایجاد می شود را سوختگی می نامند.

سوختگی ها بر اساس عمق،وسعت ،محل آن ونسبت سطح سوختگی به تمام بدن به سه نوع :
خطرناک(درجه3) ،متوسط(درجه2) و جزئی(درجه1) تقسیم می گردند.

عوارض مهم سوختگی عبارتند از شوک و عفونت:
شوک: در سوختگی های شدید و عمدتآ بعلت کاهش حجم خون اتفاق می افتد.

عفونت: بدنبال سوختگی ها در اثر جایگزینی انواع میکروب ها در محل زخم سوختگی که به روش بهداشتی پانسمان نشده باشد بوجود می آید.

ج- اصول کلی کمک های اولیه در سوختگی ها:

1ـ حذف عامل سوختگی 2ـ ارزیابی بیمار 3ـ درمان سوختگی 4ـ انتقال بیمار به مرکز درمان

سوختگی با آتش
اقدامات امدادی که باید انجام داد عبارتنداز:

حذف عامل سوختگی: با آب سرد آتش را خفه کنید - لباس های مستعد آتش سوزی را در آورید از دویدن شخص در حال سوختن جلوگیری کنید .

ارزیابی بیمار: علائم حیاتی و شوک و…را کنترل وعمق و وسعت و وخامت سوختگی را بررسی کنید.

درمان سوختگی:
1- بیمار را روی سطحی از بدن که سوختگی وجود ندارد یا کمترین سطح سوختگی را دارد دراز کنید.

2- وسائل آلوده کننده را از بدن مصدوم جدا کنید.

3- لباس های چسبیده به محل زخم را هرگز جدا نکنید.

4- توسط آب خنک و تمیز محل سوختگی را شستشو دهید.

5- محل زخم را با گاز استریل پانسمان کنید.

6- اگر بیمار قادر به نوشیدن است و زمان کافی دارید بر اساس جدول زیر مایعات به مصدوم بنوشانید.

بزرگسالان5/0لیوان ، بچه های12-1 سال25/0لیوان ، کمتر از یکسال 125/0لیوان

در صورت وخامت سوختگی مصدوم را به اولین مرکز درمانی منتقل کنید.

تذکر:در سوختگی با قیر بلافاصله منطقه را با آب سرد خنک کنید.قیر را هرگز بر ندارید سپس اقدامات اولیه ذکر شده فوق را بعمل آورید.

سوختگی با مواد شیمیائی
از جدی ترین نوع سوختگی ها بوده که در سطح کم و عمق زیادتری بدن را دچار سوختگی می نماید.

حذف عامل سوختگی:لباس های آلوده را در آورده و محل را با آب فراوان شستشو دهید.

ارزیابی بیمار:علائم حیاتی ، شوک و … را کنترل وعمق و وسعت و وخامت سوختگی را بررسی کنید.

درمان سوختگی : درمان این نوع سوختگی عبارت از شستشوی موضع با آب فراوان حداقل بمدت 20 تا 30 دقیقه و سپس اقدامات درمانی باید همانند سوختگی با حرارت بعمل آید.

انتقال مصدوم: مصدوم را در صورت امکان به اولین مرکز درمانی منتقل کنید.

تذکر: در صورت آلوده شدن چشم با مواد شیمیایی بهترین کار شستشو با آب فراوان است.دقت کنید تا در موقع شستشو آب مصرف شده از جانب بیرونی چشم خارج شود تا چشم مقابل را آلوده نکند.در صورت وجود جسم خارجی در چشم با نوک دستمال تمیز آن را به آرامی خارج کنید بعد از شستشوی چشم را با گاز استریل پانسمان و مصدوم را منتقل کنید.

سوختگی با جریان برق

این نوع سوختگی دارای عمق زیادی است و به بافت های داخل بدن صدمه می زند.

اقدامات امدادی در این نوع سوختگی عبارتند از:

حذف عامل سوختگی: توسط یک وسیله عایق مصدوم را از جریان برق جدا کنید.

ارزیابی بیمار: علائم حیاتی ، شوک و … را کنترل وعمق و وسعت و وخامت سوختگی را بررسی کنید.

درمان سوختگی : محل ورود خروج برق را پانسمان و اقدامات امدادی شبیه سوختگی با حرارت را به عمل آورید.

انتقال: مصدوم را در اسرع وقت به اولین مرکز درمانی منتقل کنید.

سوختگی ناشی از اشعه
توسط دو نوع اشعه سوختگی ایجاد می گردد: 1ـ اشعه خورشید 2ـ تشعشات اتمی

در مورد تشعشات اتمی ابتدا محافظت خود امدادگر از خطر تشعشات و ثانیا رفع آلودگی مصدوم و درصورت امکان ارائه کمکهای اولیه سوختگی با حرارت مد نظر قرار می گیرد و در مرحله آخر انتقال مصدوم به مرکز درمانی انجام می پذیرد. اطلاعات بیشتر را در قسمت دفاع اتمی و امدادرسانی در دفاع اتمی دنبال کنید.

تذکرات:

1ـ روش برآورد عمق و وسعت و وخامت سوختگی را به خوبی فراگیرید.

2ـ در مورد سوختگی های وخیم کمک های اولیه را سریعا انجام و مصدوم را در اسرع وقت به مرکز درمانی انتقال دهید.

3- اگر لباس به محل زخم چسبیده است لباس های اطراف زخم را بریده و از بدن خارج کنید ولی به محل زخم دست نزنید.

4ـ هرگز برای سرد کردن محل از یخ استفاده نکنید.

5ـ به آب مصرفی جهت افزایش سرمای آن نمک اضافه نکنید.

6ـ کمک های اولیه در مورد سوختگی های شدید باید سریعا انجام گیرند.

7ـ نارسائی تنفسی و شوک احتمالی را سریعا کنترل نمائید(بخصوص در سوختگی ها بوسیله برق).

8ـ در سوختگی با مواد شیمیائی استفاده از ماده خنثی کننده هیچ امتیازی به شستشوی با آب فراوان ندارد.لذا ازاستفاده از آنها خودداری گردد و حتما از آب تمیز استفاده کنید.

رژیم- این روز‌ها شیوع سرطان بر اثر گسترش زندگی ماشینی به حدی زیاد شده است که متاسفانه در برخی از خانواده‌ها یک یا حتی چند نفر به این بیماری دچار می‌شوند.
امروزه پزشکان بر این عقیده‌اند که یکی از راه‌های مقابله با سرطان بازگشت به زندگی غیرماشینی و استفاده هرچه بیشتر از میوه و سبزیجات است. البته در این بین مصرف برخی خوراکی‌ها هم تاثیر فوق‌العاده‌ای در افزایش قدرت بدن در مقابله با سرطان دارد.

بنا بر گفته متخصصان، مصرف غلات در پیشگیری از سرطان موثر است. غلات فیبر زیادی دارند و عملکرد روده را تسهیل می‌کنند. توصیه دیگر پزشکان مصرف غذا‌های تند است.

بسیاری بر این عقیده‌اند که مصرف غذا‌های تند در کشور‌هایی نظیر هند یکی از دلایل کمتر دچار شدن مردم این کشور‌ها به سرطان است.

از سوی دیگر غذا‌های تند به سوزاندن کالری هم کمک می‌کنند. خاصیت ضد سرطانی سیر هم که از سال‌ها پیش به اثبات رسیده است و مصرف سیر به هر شیوه ممکن توصیه می‌شود.

علاوه بر این خوردن شکلات تلخ یا سیاه هم سرعت رشد سلول‌های سرطانی را کمتر می‌کند. شکلات سیاه حاوی مقادیر قابل توجهی آنتی‌اکسیدانت است و این ماده دشمن اصلی سرطان به شمار می‌آید.

تهیه و تنظیم : گروه اینترنتی نیک صالحی

احیای قلبی ریوی یک مانور حیات بخش است که به کمک آن تنفس و گردش خون فرد مصدوم حفظ می شود تا از نرسیدن موادغذایی و اکسیژن به مغز او و مرگ مغزی در فرد جلوگیری شود.این مانور حیاتی می تواند بدون احتیاج به هیچ وسیله اضافی نیز انجام گیرد و انجام صحیح و به موقع آن جان انسانهای زیادی را از مرگ حتمی نجات بخشد .

آیا می دانید که چه بسا فردی که دچار ایست قلبی تنفسی شده است با انجام صحیح مانورهای احیا قلبی تنفسی می تواند از مرگ حتمی نجات پیدا کند.

در مواردی مثل ایست قلبی , غرق شدن , خفگی , مصرف زیاده از حد مواد مخدر .و مشروبات الکلی , احیای قلبی ریوی می تواند فرد را به زندگی بر گرداند.

جهت شروع احیای قلبی ریوی ابتدا باید مطمئن شوید که فرد مورد نظر شما به احیای قلبی ریوی نیاز دارد بدین منظور:

او را صدا زده و به آرامی تکان می دهید .

به دقت به چهره فرد و حرکات قفسه سینه او بنگرید . (( چهره کبود و زرد و لبهای تیره رنگ و کبود نشانگر نارسایی گردش خون فرد است )).

با دیدن این علایم بی درنگ از کسانی که در محل حادثه حضور دارند بخواهید تا با تلفن اورژانس 115 تماس بگیرند.

اگر می خواهید احیا’ قلبی ریوی را انجام دهید هرگز به بهانه تماس با اورژانس مصدوم را رها نکنید .

امانباید فرصت را از دست بدهید .شما هم می توانید با احیای قلبی ریوی زندگی این فرد را نجات دهید پس مراحل احیای ریوی را آغاز کنید.

هشدار
قبل از هرگونه اقدامی جهت انجام احیای قلبی تنفسی هر مصدوم اطمینان حاصل کنید که این عمل سلامتی شما یا مصدوم را از نظر سرایت بیماریهایی چون ایدز و هپاتیت تهدی نمی کند .

برای انجام مراحل CPR مرحل زیر را با دقت پیش می گیریم .

A of resuscitation باز کردن راه هوایی

B of resuscitation دادن تنفس مصنوعی

ماساژ قلبی C of resuscitation

رژیم- پروتئین:
بدن برای جذب پروتئین، کالری زیادی می‌سوزاند و به همین دلیل از ذخیره چربی بدن کاسته می‌شود
گریپ فروت: این میوه به خصوص اگر صبح‌ها میل شود خاصیت لاغر‌کنندگی دارد. از سوی دیگر ویتامین C موجود در آن به حفظ سلامت بدن کمک می‌کند.

چای سبز: این نوشیدنی سوخت و ساز بدن را افزایش می‌دهد و موجب لاغری می‌شود. همچنین آنتی‌اکسیدانت موجود در چای سبز خاصیت ضد سرطانی دارد.

لبنیات کم چرب: تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که در رژیم غذایی خود به مصرف لبنیات کم چرب توجه می‌کنند در مقایسه با آنهایی که از لبنیات استفاده نمی‌کنند، لاغر‌تر می‌مانند.

آب: کارشناسان می‌گویند، نوشیدن آب به سوزاندن چربی کمک می‌کند.

دارچین: به گفته پزشکان، دارچین میزان قند خون را که به تجمع چربی در بدن می‌انجامد، کاهش می‌دهد.

سیب: بررسی‌ها نشان می دهد که خوردن سیب، میزان جذب چربی توسط سلول‌ها را کاهش می‌دهد.

تهیه و تنظیم : گروه اینترنتی نیک صالحی

نوشیدنی‌ها- همشهری آنلاین:
زنانی که در طول روز سه لیوان چایی می‌نوشند احتمال سکته قلبی را در خود کاهش می‌دهند.
به گزارش دیلی، زنانی که در طول روز سه و یا چهار فنجان چای بنوشند ممکن است بتوانند خود را در برابر سکته قلبی ایمن کنند.

تحقیقات نشان داده است که یک سوم زنانی که در طول روز مقدار زیادی چای می‌نوشند نسبت به دیگران که کمتر چای می‌نوشند احتمال ابتلا به امراض قلبی در آنها کمتر است.

این تحقیق فرانسوی در همین زمینه ثابت کرده است که برای مردان این موضوع صادق نیست و مقدار چای نوشیده شده توسط این افراد نمی‌تواند برای قلبشان مفید باشد.

جالب اینجاست که زنان بالای 70 سال مورد تحقیق حتی اگر دچار فشار خون بالا بودند هم با نوشیدن چای وضعیت جسمانی بهتری نسبت به دیگر همسن و سالان خود که روز را بدون چای سپری می‌کردند داشتند.

برخی از منتقدان این تحقیق عنوان کرده‌اند از آنجایی که افراد مورد مطالعه از نظر شرایط جسمانی همچون سیگاری بودن و یا گیاهخوار بودن مورد آزمایش قرار نگرفته‌اند جوا‌ب‌های این آزمایش نمی‌تواند مورد تائید باشد.

نوشیدنی‌ها- نعناع از جمله سبزیجات معطر و پرخاصیت است که با خوردن آن احساس طراوت و تازگی به انسان دست می‌دهد.
این در حالی است که چای نعناع نیز خاصیت‌های مشابهی دارد. نوشیدن این چای به افزایش قدرت بدن و مغز کمک می‌کند.

همچنین این چای در حفاظت از مجرای گوارش در برابر تحریک و عفونت پس از غذا و هضم و جذب غذا موثر است. به طور کلی نعناع طبع گرم دارد و خوردن آن پس از غذا‌هایی که طبع سرد دارند به تنظیم عملکرد معده کمک می‌کند.

تحقیقات نشان می‌دهد که چای نعناع در رفع مو‌های زائد از روی بدن و صورت موثر است. نوشیدن روزانه 2 فنجان از این چای به افراد سالم توصیه می‌شود.

تهیه و تنظیم : گروه اینترنتی نیک صالحی

تحقیقات- همشهری آنلاین:
بررسی‌های دانشمندان نشان داده سیب از نظر تاثیر در پیشگیری برخی بیماری ها جزو مفیدترین میوه‌هاست
خبرگزاری نووستی در گزارشی از مسکو اعلام کرد: دانشمندان استرالیایی بعد از تحقیقات همه جانبه و گسترده به این نتیجه رسیده‌اند که بیشترین میزان مواد مفیدی که خطر ابتلا به غدد سرطانی را کاهش داده و ارگانیزم را از بیماری های عروقی و قلبی در امان نگاه می‌دارد، در سیب موجود است.

به گفته کارشناسان سیب به لطف وجود آنتی اکسیدانت‌های قوی در خود واکنش مطلوبی بر ارگانیزم انسان می‌گذارد.

در هر سیب دو برابر بیش از چای، سه برابر بیش از پرتقال و بیش از هشت برابر نسبت به موز آنتی اکسیدانت وجود دارد.

پیش از این دانشمندان آمریکایی ثابت کرده بودند که مصرف دائم سیب و آب سیب از تخریب سلول های مغزی که موجب فراموشی خاطر می شوند، جلوگیری می‌کند

خواص‌خوراکی‌ها- همشهری آنلاین:
مصرف آب انار در از بین بردن رادیکال‌های آزاد سمی در بدن موثر است
به گزارش شبکه خبر، گروهی از پژوهشگران دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، خواص آنتی اکسیدانی آب انار را در خنثی کردن رادیکال‌های آزاد بدن با 9 آب میوه تجاری مقایسه کردند.

بر پایه این بررسی که نتایج آن در مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند منتشر شد، در میان این آب میوه ها، بیشترین ظرفیت آنتی اکسیدانی برای مهار یا خنثی سازی رادیکال‌های آزاد، مربوط به آب انار و به میزان 96 درصد است.

این بررسی همچنین نشان می‌د‌هد، آب انار در جلوگیری از تخریب گلبول‌های قرمز خون یا در اصطلاح همولیز نیز موثر است.

به گفته پژوهشگران: با توجه به این بررسی آب انار آثار سودمندی در تقویت دستگاه دفاع آنتی اکسیدانی بدن دارد.

آمارها نشان می‌دهد، مصرف مناسب غذاها یا نوشیدنی‌های غنی از ترکیبات آنتی اکسیدان‌، میزان ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قلبی - عروقی را کاهش می دهد.

رادیکال‌های آزاد موادی سمی هستند که بر اثر واکنش‌های بدن ایجاد می‌شوند و مواد آنتی اکسیدان آن‌ها را از بین می‌برند.